Giai đoạn theo học ở trường Tiểu học Pháp - Việt Đông Ba đã đặt nền móng đầu tiên cho sự nhận thức chính trị của Bác Hồ để từ đó Người quyết định đi ra đi tìm đường cứu nước
Trường Tiểu học Pháp - Việt Đông Ba - Địa điểm: Phường Phú Hoà (nay thuộc phường Đông Ba), thành phố Huế, Thừa Thiên Huế.
Địa điểm di tích Trường Tiểu học Pháp - Việt Đông Ba (ngày nay)
Trường Tiểu học Pháp - Việt Đông Ba - nơi Nguyễn Tất Thành (Chủ tịch Hồ Chí Minh) theo học những năm 1906 - 1908. Trường được thành lập năm 1905, trên nền đình chợ Đông Ba cũ, cách cổng Đông Ba chếch hướng Đông - Nam khoảng 100m. Năm 1923, trường được di chuyển đến địa điểm trường THPT Gia Hội ngày nay. Vị trí cũ nay là vườn hoa nằm trên đường Phan Đăng Lưu, thuộc phường Phú Hoà (nay thuộc phường Đông Ba), thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế.
Cấu trúc của trường gồm 10 gian chia làm 5 phòng. Thứ tự từ cổng vào là lớp nhất, kế đến là lớp nhì, lớp ba, lớp tư, lớp ấu học và văn phòng. Mỗi lớp khoảng 40 học sinh, trong lớp có hai dãy bàn, mỗi dãy 5 bàn, bàn thầy giáo, bảng đen được kê trên một bục gỗ.
Tại ngôi trường này, các năm đầu học sinh được dạy bằng 3 thứ tiếng Pháp, Hán, Việt. Lên năm trên, tiếng Hán bị hạn chế. Các môn học gồm Pháp văn (chủ yếu), Quốc văn, Hán văn, Toán, Sử, Địa, Khoa học, Tập vẽ. Học sinh từ lớp ba trở lên đã nói được tiếng Pháp.
Trường tiểu học Pháp - Việt Đông Ba do cụ Lê Thiện - một cựu học sinh của trường vẽ lại năm 1984.
Nguyễn Tất Thành học ở trường Tiểu học Pháp - Việt Đông Ba niên khoá 1906 - 1907: lớp nhì, 1907 - 1908: lớp nhất. Là một học trò ham học, thông minh, trong kỳ thi Primaire năm 1908 - Thành là một trong 10 học trò giỏi nhất của trường được thi vượt cấp vào lớp đệ nhị, niên học 1908 - 1909, ban trung học hệ Thành chung, trường Quốc Học.
Địa điểm di tích Trường Tiểu học Pháp - Việt Đông Ba (ngày nay)
Thời gian học ở trường Tiểu học Pháp - Việt Đông Ba, Nguyễn Tất Thành cùng bạn bè tìm hiểu và khám phá sự trái ngược giữa thực tế cuộc sống với những điều trong sách vở, đặc biệt là khẩu hiệu “Tự do - Bình đẳng - Bác ái” mà thực dân Pháp đang rao giảng. Càng tiếp cận với nền văn minh Pháp qua sách vở, càng tạo cho Nguyễn Tất Thành tính tò mò muốn tìm hiểu những điều bí ẩn đằng sau khẩu hiệu đó. Những năm tháng học tập ở trường Tiểu học Pháp - Việt Đông Ba cũng như ở trường Quốc Học Huế sau này đã đặt nền móng đầu tiên cho sự nhận thức và tư duy khoa học để từ đó Người quyết định đi sang phương Tây tìm đường cứu nước.
Nguyễn Tất Thành lên tàu Đô đốc Latútsơ Tơrêvin (1911)
Ngày nay để ghi lại dấu ấn khoảng thời gian Nguyễn Tất Thành theo học tại trường Tiểu học Pháp - Việt Đông Ba, được sự quan tâm của lãnh đạo thành phố Huế, Đảng bộ và nhân dân phường Thuận Hòa đã cùng với Bảo tàng Hồ Chí Minh Thừa Thiên Huế tiến hành chỉnh trang, quy hoạch địa điểm đã từng tồn tại ngôi trường, thành công viên văn hóa khang trang, và dựng bia tưởng niệm, để mọi tầng lớp nhân dân đến đây hiểu được giá trị lịch sử của vùng đất từng in dấu ấn vị lãnh tụ muôn vàn kính yêu của dân tộc Việt Nam.
* Di tích lịch sử địa điểm trường tiểu học Pháp - Việt Đông Ba đã được UBND tỉnh công nhận là di tích cấp tỉnh tại Quyết định số 2460/QĐ-UBND ngày 28/10/2008./.
Địa điểm di tích Trường Tiểu học Pháp - Việt Đông Ba (ngày nay)
Sưu tầm